DONDOO 10 ZA AFYA KWA MWAKA 2021 Skip to main content

Tembelea WEBSITE YETU MPYA

Tembelea WEBSITE YETU MPYA

DONDOO 10 ZA AFYA KWA MWAKA 2021


1. Kula chakula bora

Kula mchanganyiko wa vyakula tofauti, pamoja na matunda, mboga mboga, kunde, karanga na nafaka. Watu wazima wanapaswa kula angalau sehemu tano (400g) za matunda na mboga kwa siku. Unaweza kuboresha ulaji wa matunda na mboga kwa siku zote pamoja na mboga kwenye chakula chako; kula matunda na mboga mpya kama vitafunio; kula matunda na mboga anuwai; na kula kwa msimu. Kwa kula afya, utapunguza hatari yako ya utapiamlo na magonjwa yasiyoweza kuambukizwa kama vile ugonjwa wa sukari, ugonjwa wa moyo, kiharusi na saratani.

2. Tumia chumvi kidogo na sukari

Wafilipino hutumia mara mbili ya kiwango kinachopendekezwa cha sodiamu, na kuwaweka katika hatari ya shinikizo la damu, ambayo pia huongeza hatari ya ugonjwa wa moyo na kiharusi. Watu wengi hupata sodiamu yao kupitia chumvi. Punguza ulaji wako wa chumvi hadi 5g kwa siku, sawa na kijiko moja cha chai. Ni rahisi kufanya hivyo kwa kupunguza kiwango cha chumvi, mchuzi wa soya, mchuzi wa samaki na viboreshaji vingine vyenye sodiamu nyingi wakati wa kuandaa chakula; kuondoa chumvi, viungo na vitoweo kwenye meza yako ya kula; epuka vitafunio vyenye chumvi; na kuchagua bidhaa zenye sodiamu ya chini.

 

Kwa upande mwingine, kunywa sukari nyingi huongeza hatari ya kuoza kwa meno na kupata uzito usiofaa kiafya. Kwa watu wazima na watoto, ulaji wa sukari za bure unapaswa kupunguzwa hadi chini ya 10% ya ulaji wa jumla wa nishati. Hii ni sawa na 50g au kama vijiko 12 kwa mtu mzima. WHO inapendekeza kutumia chini ya 5% ya jumla ya ulaji wa nishati kwa faida za ziada za kiafya. Unaweza kupunguza ulaji wa sukari kwa kupunguza matumizi ya vitafunio vyenye sukari, pipi na vinywaji vyenye sukari.

3. Punguza ulaji wa mafuta yenye madhara

Mafuta yanayotumiwa yanapaswa kuwa chini ya 30% ya ulaji wako wote wa nishati. Hii itasaidia kuzuia uzito usiofaa na NCD. Kuna aina tofauti za mafuta, lakini mafuta ambayo hayajashibishwa ni bora kuliko mafuta yaliyojaa na mafuta. WHO inapendekeza kupunguza mafuta yaliyojaa hadi chini ya 10% ya ulaji wa jumla wa nishati; kupunguza mafuta-trans kwa chini ya 1% ya ulaji wa jumla wa nishati; na kuchukua nafasi ya mafuta yaliyojaa na mafuta kupita kwa mafuta yasiyoshijazwa.

 

Mafuta yasiyosababishwa yanapatikana katika samaki, parachichi na karanga, na alizeti, soya, canola na mafuta ya mizeituni; mafuta yaliyojaa hupatikana katika nyama yenye mafuta, siagi, mafuta ya mitende na nazi, cream, jibini, ghee na mafuta ya nguruwe; mafuta ya mafuta hupatikana katika vyakula vilivyokaangwa na kukaangwa, na vitafunio vilivyowekwa tayari na vyakula, kama vile pizza iliyohifadhiwa, biskuti, biskuti, na mafuta ya kupikia na huenea.


4. Epuka matumizi mabaya ya pombe

Hakuna kiwango salama cha kunywa pombe. Kunywa pombe kunaweza kusababisha shida za kiafya kama shida ya kiakili na kitabia, pamoja na utegemezi wa pombe, NCD kuu kama vile ugonjwa wa cirrhosis ya ini, saratani zingine na magonjwa ya moyo, na vile vile majeraha yanayotokana na vurugu na mapigano ya barabarani na migongano.

5. Usivute sigara

Uvutaji wa sigara husababisha NCD kama ugonjwa wa mapafu, ugonjwa wa moyo na kiharusi. Tumbaku huua sio tu wavutaji wa moja kwa moja lakini hata wale ambao hawavuti sigara kupitia mfiduo wa mitumba. Hivi sasa, kuna karibu watu wazima milioni 15.9 wa Ufilipino wanaovuta sigara lakini wavutaji sigara 7 kati ya 10 wanavutiwa au wanapanga kuacha. Ikiwa wewe sasa ni mvutaji sigara, haujachelewa sana kuacha. Mara tu unapofanya, utapata faida za kiafya za haraka na za muda mrefu. Ikiwa wewe si mvutaji sigara, hiyo ni nzuri! Usianze kuvuta sigara na kupigania haki yako ya kupumua hewa isiyovuta moshi.

6. Kuwa hai

 Shughuli ya mwili hufafanuliwa kama harakati yoyote ya mwili inayozalishwa na misuli ya mifupa ambayo inahitaji matumizi ya nishati. Hii ni pamoja na mazoezi na shughuli zinazofanywa wakati wa kufanya kazi, kucheza, kutekeleza kazi za nyumbani, kusafiri, na kushiriki katika shughuli za burudani. Kiasi cha mazoezi ya mwili unayohitaji inategemea kikundi chako cha umri lakini watu wazima wenye umri wa miaka 18-64 wanapaswa kufanya angalau dakika 150 za mazoezi ya mwili ya kiwango cha wastani kwa wiki nzima. Kuongeza kiwango cha wastani cha mazoezi ya mwili hadi dakika 300 kwa wiki kwa faida za ziada za kiafya.

7. Angalia shinikizo la damu yako mara kwa mara
Shinikizo la damu, au shinikizo la damu, huitwa "muuaji kimya". Hii ni kwa sababu watu wengi ambao wana shinikizo la damu hawawezi kujua shida kwani inaweza kuwa haina dalili yoyote. Ikiwa imeachwa bila kudhibitiwa, shinikizo la damu linaweza kusababisha moyo, ubongo, figo na magonjwa mengine. Chunguza shinikizo la damu mara kwa mara na mfanyakazi wa afya ili ujue nambari zako. Ikiwa shinikizo la damu yako ni kubwa, pata ushauri kutoka kwa mfanyakazi wa afya. Hii ni muhimu katika kuzuia na kudhibiti shinikizo la damu.
8. Pima Vipimo
Kujipima ni hatua muhimu katika kujua hali yako ya kiafya, haswa linapokuja suala la VVU, hepatitis B, maambukizo ya zinaa (magonjwa ya zinaa) na kifua kikuu (TB). Ikiachwa bila kutibiwa, magonjwa haya yanaweza kusababisha shida kubwa na hata kifo. Kujua hali yako inamaanisha utajua jinsi ya kuendelea kuzuia magonjwa haya au, ikiwa utagundua kuwa una matumaini, pata huduma na matibabu unayohitaji. Nenda kwenye kituo cha afya cha umma au cha kibinafsi, mahali popote unapokuwa sawa, ujipime mwenyewe.
9. Pata chanjo
Chanjo ni moja wapo ya njia bora zaidi za kuzuia magonjwa. Chanjo hufanya kazi na kinga asili ya mwili wako ili kujenga kinga dhidi ya magonjwa kama saratani ya kizazi, kipindupindu, diphtheria, hepatitis B, mafua, surua, matumbwitumbwi, polio, ugonjwa wa kichaa cha mbwa, rubella, pepopunda, homa ya manjano, na homa ya manjano.
 
Huko Ufilipino, chanjo za bure hutolewa kwa watoto wa mwaka 1 na chini kama sehemu ya mpango wa kawaida wa chanjo ya Idara ya Afya. Ikiwa wewe ni kijana au mtu mzima, unaweza kuuliza daktari wako ikiwa angalia hali yako ya chanjo au ikiwa unataka chanjo.
10. Fanya mazoezi ya ngono salama
Kutunza afya yako ya kijinsia ni muhimu kwa afya yako yote na ustawi. Jizoeze kufanya ngono salama ili kuzuia VVU na maambukizo mengine ya zinaa kama ugonjwa wa kisonono na kaswende. Kuna hatua zinazopatikana za kuzuia kama vile pre-exposure prophylaxis (PrEP) ambayo itakukinga na VVU na kondomu ambayo itakukinga na VVU na magonjwa mengine ya zinaa.
 

 

 


Labels:

Comments

Post a Comment

Tembelea https://toptenherbs.co.tz/ ili kupata Masomo Mapya Kila siku

Popular posts from this blog

Vyakula 6 vinavyoongeza Nguvu za Kiume Haraka

Mwanaume 1 kati ya 3 wana matatizo ya nguvu za kiume – hii ni kulingana na utafiti uliofanyika. Upungufu wa nguvu za kiume unasababishwa na mambo mengi ikiwemo ukosefu wa virutubisho muhimu mwilini. Ni jambo linaloweza kupata ufumbuzi kwa urahisi kama utazingatia kula vizuri na kufanya mazoezi. Ili kuongeza stamina kwenye mapenzi si lazima kutumia madawa makali kama viagra au vilevi vikali. Madawa na pombe hukupa nguvu zinazoisha kwa muda mfupi, lakini hukuletea madhara makubwa yatakayokuandama kwa muda mrefu zaidi. Ili kupata suluhishi la uhakika ni vizuri kuzingatia vyakula vinavyoweza kukuongezea stamina na kujenga mwili wako vizuri na kukupa uwezo wa kufanya mapenzi vizuri zaidi bila kutumia " booster" . Vyakula ni suluhishi maridhawa na asilia kwenye kila kitu maishani mwako. Sababu za kukosa nguvu za kiume  Ili kutatua tatizo ni muhimu kung’oa kabisa mzizi wake. Mwili wako una maarifa ya kujirekebisha pasipo kuhitaji vilevi au mawada, unachotakiwa kuzingatia ni
34 comments
Endelea hapa

JINSI YA KUONGEZA HAMU YA TENDO LA NDOA

Tendo la ndoa ni tendo lenye ladha ya pekee kwa mwanadamu, kufika kilele hali hii huwa haichukui dakika ni kitendo kinachojiri ndani ya sekunde 30 haswa kwa mwanaume na kwa mwanamke huzidi kiasi kuna sababu yake ntaelezea baadae. Sasa tendo hili kwa mwanamke ni kama kuonyesha maridhio ya nafsi yake kwa ampendae. Mwanaume humchukia mwanamke kwakuwa hataki tendo la ndoa na mwanamke humlaumu mwanaume kuwa hajui kupenda. Mwanaume humlaumu mwanamke kuwa huongelea tu mapenzi lakini hajui kuyafanya hayo mapenzi anayo yataka. Sababu ya mwanadamu kutaka kufanya tendo la ndoa ni homoni iitwayo " testosterone"  ambapo mwanaume huzalisha  mara 20 zaidi ya mwanamke  anavyozalisha yaani mwanaume akifanya leo akashinda kesho atajiona sawa na mwanamke alie fanya leo na kupumzika siku 20 bila kufanya. Sasa kimaumbile  mwanaume huwa ni mwenye kuhitaji sana tendo hili na mwanamke huitaji baada ya kuona kua anapendwa ndo maana Mungu  alisema "Wanaume wapendeni wake
2 comments
Endelea hapa

Namna Ya Kumfikisha Mwanamke Kileleni Ndani Ya Dakika Tano!

  Ili mwanamke kuweza kufika kileleni anahitaji wastani wa dakika 15-20, ndiyo wanawake wanachelewa kidogo kuliko sisi wanaume. Kuna wanaume wengi hawafikishi hizo dakika katika raundi ya kwanza, wengi hufikisha katika raundi ya pili, hivyo kama wewe huwezi kuunganisha basi unajikuta unamkatisha starehe mwanamek na hafiki kabisa. Lakini kuna wanaume wengi ambao mwisho wao ni raundi moja tu na hapo wanajikuta wamechoka na kulala kabisa. Wengi sana unakuta hiyo raundi moja hata hawafiki dakika kumi na wengine ni mbili mpaka tano. Ni ngumu kidogo kumfikisha mwanamke kwa dakika mbili au tano, ndiyo maana wanaume wa namna hii wengi huishia katika msongo wa mawazo, kuwa na hasira, kujifanya Malaya kwa kuwa na wanawake wengi na visirani vingine vingi kwakua wanadhani wanadharauliwa. Ila huna haja ya kupaniki, unaweza kumfikisha mwanamke kwa hizo hizi dakika mbili au tano, ni ufundi wako tu. ( 1) Acha kisirani muandae kisaikolojia kabla ya tendo;   Najua unadhani kwakua na kisirani laba nd
10 comments
Endelea hapa

JINSI YA KUONGEZA UZITO AU UNENE BILA KUDHURU MWILI WAKO

Kuna wakati mtu unajiona wazi kuwa uzito wako upo chini na pengine ungehitaji ungeongezeka kidogo uzito na unene wako kwa ujumla. Tuachane na wale wanaotaka kuongeza sehemu za kukalia na mapaja kwanza, nitaleta dawa kwa ajili hiyo siku nyingine. Nazungumzia mtu anayetaka kuongezeka uzito na unene wa mwili kwa ujumla. Hivyo kama shida yako ni namna gani unaweza kuongeza uzito na unene wa mwili wako bila madhara yoyote mabaya basi soma pole pole mpaka mwisho hii makala. Hii makala pia ni msaada kwa wale wanaotaka kuongeza misuli ya miili yao na kuonekana wenye kupendeza zaidi. Endelea kusoma … NINI MAANA YA KUWA NA UZITO PUNGUFU? Kuwa na uzito pungufu ni kuwa na BMI (Body Mass Index) chini ya 18.5. Huu ni uzito ambao mwili hauwezi kuhimili kuwa na afya nzuri. Wakati kuwa na BMI ya zaidi ya 25 ni uzito ulio juu na zaidi ya 30 ni uzito uliozidi zaidi au unaweza kusema ni utipwatipwa. BMI hupatikana kwa kugawa uzito wako na kipeuo cha pili cha urefu katika mita. Mfano m
26 comments
Endelea hapa

FAIDA 16 ZA MAJANI YA MPERA

                                    Kati ya mimea yenye faida kubwa katika mwili wa mwanadamu ni tunda la pera ni moja wapo. Majani ya tunda la mpera yakitumiwa vizuri yanaweza kukuletea matokeo ya kushangaza katika nywele hasa kwa watu wenye tatizo la kukatika kwa nywele na mwili kwa ujumla  Majani ya mpera yana kiwango kikubwa cha Vitamin C, Vitamin A, fiber na potassium. Wanawake wengi wanaopenda urembo wa nywele wamekuwa wakihangaika na ‘steaming’ za bei mbaya kisa tu kujaza nywele kichwani na kuzifanya zisikatike, Wasiokuwa na muda wa saluni na wasiokuwa na hela hizi ni habari njema kwao kwamba majani ya mpera ni mazuri kwa kukuza nywele na kuzitibu zile zinazokatika. Jinsi   ya   kuyatengeneza   kama   dawa  Chukua majani yanayotosha kwenye kiganja chako kisha weka kwenye sufuria yenye lita moja ya maji, chemsha kwa muda wa dakika 15 mpaka 20.  Baada ya hapo, yaache yapoe kisha paka kwenye nywele zako kuanzia kwenye mzizi wa nywele mpaka mwisho.  Ukimaliza fanyia
1 comment
Endelea hapa

HAYA NDIYO MAAJABU 24 YA ASALI YENYE MDALASINI ULIKUWA HUYAJUWI BADO

Asali ni tiba karibu kwa kila ugonjwa. Matumizi ya asali kama tiba kwa magonjwa mbalimbali ni kitu ambacho kinafahamika kwa karne nyingi zilizopita duniani kote. Vitabu vingi vya zamani vimeandika namna watu walivyotibiwa magonjwa mbalimbali kwa kutumia asali. Inapotokea dawa za asili mbili zinachanganywa pamoja katika uwiano fulani, hutokea kuundwa dawa nyingine nzuri ambayo ni tiba kwa maradhi mengi sana. Moja kati ya muunganiko wa dawa hizo za kushangaza ni pale asali inapochanganywa na mdalasini. Muunganiko huu umekuwa ukitumika kwa karne nyingi kutibu magonjwa mengi mwilini na kuimarisha afya ya mwili kwa ujumla. Watu wengi wanakiri maajabu yaliyomo kwenye hii dawa asili ASALI YENYE MDALASINI. Dawa hii ya asili ni maarufu kwa maelfu ya miaka katika tiba asili za China (Traditional Chinese Medicine - TCM), Ugiriki (Unani Medicine), India (ayurvedic) na Mashariki ya kati (The science of medicines based on natural treatment in the East - Tibb). Kwa mjibu wa wataalamu wa
8 comments
Endelea hapa

UNGA WA MAJANI YA MLONGE(MORINGA LEAF POWDER) || TIBA YA MAGONJWA MBALIMBALI

  Huimarisha msukumo wa damu, Hudhibiti glucose kwa wenye sukari, Huondoa mashaka na wasiwasi, Huongeza  kinga na nguvu mwilini, Hutibu  kuhara na kuhara damu,  Huondoa  uvimbe kwenye utumbo mwembamba, na Huondoa  vimbe nyingine mwilini, Huongeza  kasi ya utoaji mkojo, Huondoa  matatizo mbalimbali ya moyo. Hutibu homa na kikohoza Unga wa mlonge hutengenezwa kutokana na majani bora ya mti wa mlonge, tumia kijiko cha chai 2 mara 3, kwa wiki 3. MBEGU ZA MLONGE (MORINGA SEEDS) Huondoa vipele kwenye ngozi Huondoa shinikizo la damu Huondoa saratani ya tumbo Huondoa homa za mara kwa mara Hutibu maralia Hupunguza vitambi , kwa wanawake na wanaume Huondoa mawe kwenye kibofu cha mkojo Huongeza nguvu za kiume na za kike Huongeza uwezo wa kumbukumbu Hupunguza hasira Hupunguza tatizo la mafua Mbegu nazo huchumwa kutoka katika mti bora wa mloge MAFUTA YA KUPAKAA YA MLONGE Hulainisha ngozi Huondoa uchovu Hutumika kwa wanawake na wanaume kujipaka Huondoa mabaka na mibabuko Huondoa ukurut
1 comment
Endelea hapa

Vyakula Kumi(10) Vinavyoongeza Hamu Ya Tendo La Ndoa

Tatizo la uwezo wa kufanya tendo la ndoa linazidi kukua miongoni wa wanandoa na wapenzi wengi. Takwimu za kitafiti zinaonyesha kuwa karibu ndoa 4 kati ya 10 zenye umri wa miaka 3 na kuendelea zinakabiliana na tatizo hili. Aidha wanaume 6 kati ya 10 wanatajwa kulalamikia upungufu wa nguvu za kiume. Pamoja na matatizo mengine kutajwa kuchangia upungufu wa nguvu za kiume na kushuka kwa msisimko wa tendo miongoni mwa wanandoa, uchunguzi umeonesha kuwa utumiaji holela wa vyakula hasa vyenye mafuta ni moja kati ya sababu zinazochangia kwa kasi tatizo hili. Kwa kuzingatia hilo, watafiti wa masuala ya uhusiano wa kimapenzi wamebaini aina mbalimbali ya vyakula ambavyo vina uwezo wa kumuongezea mtu nguvu ya kufanya tendo la ndoa kama vinavyoorodheshwa Vyakula hivyo ni hivi vifuatavyo: 1. Pilipili Kama tunavyojua wote mara nyingi chakula ambacho kimeungwa pilipili hufanya hata mapigo ya moyo kuwa tofauti na wakati mwingine hata jasho au kamasi hutoka. Ndani ya pilipili kuna kitu kinai
Post a Comment
Endelea hapa

JINSI YA KUONDOA AU KUPUNGUZA MAFUTA TUMBONI KWA WANAWAKE

Wanawake wengi miaka ya karibuni wanakabiliwa na tatizo linalofanana na kitambi kwa upande wa wanaume. Hivyo ingekuwa ni wanaume tungesema ni kitambi ambalo nalo ni tatizo kubwa miongoni mwa wanaume wengi nyakati za sasa. Kinachowasumbuwa wanawake siyo kitambi tunasema ni mlundikano wa mafuta sehemu ya chini ya tumbo na tumbo kwa ujumla kufikia hali kuonekana kama ana tumbo kubwa au kuhisi labda ni ujauzito kumbe ni mafuta tu mengi. Kwa ujumla ni vigumu sana kupunguza tumbo la namna hii, hivyo kwenye post hii pamoja na mengine tutaona pia visababishi vya tatizo lenyewe, dawa za asili zinazoweza kuondoa tatizo hilo na aina ya maisha unayotakiwa kuishi ili ufanikiwe kirahisi zaidi bila kukuachia madhara mengine yoyote. Nini kinasababisha tumbo kwa kina mama: *Vyakula feki (Junk food) *Kutumia vyakula vya wanga kupita kiasi *Kutokunywa maji ya kutosha kila siku *Kula chakula kizito muda mchache kabla ya kwenda kulala *Kukaa masaa mengi kwenye kiti *Kutokujishughulisha na mazo
14 comments
Endelea hapa

FAIDA 12 ZA KULA NDIZI MBIVU

Ndizi ni miongoni mwa tunda lenye ladha nzuri na hupendwa na watu wengi katika nchi mbalimbali hapa ulimwenguni ikiwemo Tanzania, ndizi ina aina tatu za kipekee za sukari zinazojulikana kitaalam kama ‘sucrose’, ‘fructose’ na ‘glucose’ na vile vile ina kiasi kingi cha nyuzi yaani 'fiber' ambazo husaidia sana katika usagaji wa chakula tumboni.   Pia tunda hili linaelezwa kuwa na uwezo mkubwa wa kuongeza na kuimarisha nishati ya mwili, ambapo pindi ulapo tunda hili unaweza kupata nishati ya kufanya kazi ya muda wa dakika 90 endapo utakuwa umekula ndizi mbili tu na kwa sifa hiyo tunaweza kusema ndizi huenda likawa tunda muhimu sana pia kwa wanamichezo.
4 comments
Endelea hapa